మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లుకు సంబంధించిన కీలక అంశాలు..

వారాహి మీడియా డాట్ కామ్ ఆన్ లైన్ న్యూస్, సెప్టెంబ‌ర్ 19, 2023 : లోక్‌సభ తోపాటు రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలలో మహిళలకు 33శాతం రిజర్వేషన్లకు హామీ ఇచ్చే మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లును మంగళవారం కొనసాగుతున్న ప్రత్యేక సమావేశాల సందర్భంగా కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లోని లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టారు.

ఈ బిల్లును 128వ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లుగా కేంద్ర న్యాయశాఖ మంత్రి అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్ ప్రవేశపెట్టారు. కేంద్ర ప్రభుత్వం దీనికి ‘నారీ శక్తి వందన్ చట్టం’ అని పేరు పెట్టింది. ఇప్పుడు లోక్‌సభ, శాసనసభల్లో ప్రతి మూడో సభ్యురాలు మహిళే కావడం ఈ మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు అర్థం.

ప్రస్తుతం లోక్‌సభలో 82 మంది మహిళా సభ్యులు ఉండగా, బిల్లు చట్టంగా మారిన తర్వాత లోక్‌సభలో మహిళా సభ్యులకు 181 సీట్లు రిజర్వు కానున్నాయి.

ఈ బిల్లు ప్రకారం లోక్‌సభ, అసెంబ్లీల్లో మహిళలకు 15 ఏళ్లపాటు రిజర్వేషన్లు అందుబాటులో ఉంటాయి. అంటే 15 ఏళ్ల తర్వాత మళ్లీ మహిళలకు రిజర్వేషన్ కల్పించేందుకు బిల్లు తీసుకురావాలి.

మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లు విశేషాలు ఏమిటి..?

ఈ బిల్లు పార్లమెంటు దిగువ సభ అయిన లోక్‌సభలో మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్‌ను తప్పనిసరి చేసింది. సవరణ ప్రకారం లోక్‌సభలో మొత్తం సీట్లలో మూడో వంతు మహిళలకు రిజర్వ్ చేయనున్నారు.

ఈ చర్య జాతీయ శాసనసభలో మహిళలకు ఎక్కువ ప్రాతినిధ్యాన్ని కల్పించే ప్రయత్నం. బిల్ దాని నిబంధనలను జాతీయ రాజధాని ఢిల్లీలోని శాసన సభకు విస్తరించింది.

ఇప్పుడు, ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో షెడ్యూల్డ్ కులాలకు రిజర్వ్ చేసిన సీట్లలో, మూడింట ఒక వంతు మహిళలకు కూడా రిజర్వ్ చేశారు. ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో ప్రత్యక్ష ఎన్నికల ద్వారా భర్తీ చేసిన మొత్తం సీట్లలో మూడింట ఒక వంతు (షెడ్యూల్డ్ కులాల మహిళలకు రిజర్వ్ చేసిన స్థానాలతో సహా) కూడా మహిళలకు రిజర్వ్ చేయబడింది.

ఈ సవరణ అన్ని భారతీయ రాష్ట్రాల శాసన సభలకు వర్తిస్తుంది. ఇది లోక్‌సభ, ఢిల్లీ అసెంబ్లీలోని నిబంధనల మాదిరిగానే, వర్తించే నిబంధన కింద రిజర్వ్ చేసిన మొత్తం సీట్లలో మూడింట ఒక వంతు మహిళలకు రిజర్వ్ చేయనున్నట్లు పేర్కొంది.

ఇందులో షెడ్యూల్డ్ కులాలు,షెడ్యూల్డ్ తెగలకు చెందిన మహిళలతో సహా రిజర్వ్ కానున్నట్లు బిల్ పేర్కొంది. లోక్‌సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలలో సీట్లు, ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్‌కు సంబంధించిన నిబంధనలు డీలిమిటేషన్ కసరత్తు తర్వాత అమల్లోకి వస్తాయి.

“ఈ పార్ట్ లేదా పార్ట్ VIIIముందు పేర్కొన్న నిబంధనలో ఏదైనా ఉన్నప్పటికీ, ఈ రాజ్యాంగంలోని నిబంధనల ప్రకారం ప్రజల సభలో, రాష్ట్ర శాసనసభలో మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్‌కు సంబంధించినవి జాతీయ రాజధాని రాజ్యాంగంలోని నిబంధనలకు లోబడి ఉంటుంది.

నూట ఇరవై -ఎనిమిదవ సవరణ చట్టం, 2023 ప్రారంభమైన తర్వాత నిర్వహించిన మొదటి జనాభా లెక్కల సంబంధిత డేటాను ప్రచురించిన తర్వాత ఈ ప్రయోజనం కోసం డీలిమిటేషన్ ప్రక్రియ ప్రారంభించిన తర్వాత ఇది అమలులోకి వస్తుంది.

పార్లమెంట్ నిర్దేశించిన ప్రతి డీలిమిటేషన్ ప్రక్రియ తర్వాత లోక్‌సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలు , ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో మహిళలకు రిజర్వు చేసిన సీట్లను మార్చడానికి ఈ బిల్లు అనుమతిస్తుంది.

ఈ బిల్లు ప్రకారం, లోక్‌సభ ,అసెంబ్లీలలో మహిళలకు రిజర్వేషన్లు 15 సంవత్సరాలు. 15 సంవత్సరాల తర్వాత మళ్లీ మహిళలకు రిజర్వేషన్ కల్పించేందుకు బిల్లు తీసుకురావాల్సి ఉంటుంది.

About Author